Selasa, 20 November 2012

CENTRO COMMUNIDADE COVALIMA SAI FATIN IDA NEBE IMPORTANTE BA COMMUNIDADE COVALIMA HODI BELE HETAN APOIO NO KAPASITASAUN IHA AREA OIN-OIN.



(Hakerek na’in UMR Suai/Alda Pereira)
Suai,16/Nov/2012

Centro Comunidade Covalima(CCC) hanesan Organizasaun Communitaria ou CDO ne’e be estabelese  Parseiro entre Distrito Covalima ho Cidade Port Philip nebe ha naran Belun ho Suai.

Centro Comunidade estabelese iha Fulan Maio, 20-Maio-2000 ne’ebe halo  akordu entre Municipal Cidade Port Phillip ho Timor-Leste, no asina hosi Sr. Rala Xanana Gusmão; depois iha Tinan 2002 Sr. Kay Rala Xanana Gusmão entrega poder mai iha Kapitaun Distrito Covalima hodi halo revizaun ba akordu amizade entre Port Phillip  ho Distrito Kovalima  ba periodo 2000 to’o 2010 hodi servisu hamotuk ba Communidade.
Iha 20 de Maio 2005 depois akordo ida ne’e Cidade rua ne’e nudar Governu local rua akordu hamotuk fila fali atu hanaruk ita nia sidade amiga ida ne’e hodi foti  Sentralidade iha Centro Communidade Covalima (CCC), hafoin liu tiha Tinan lubuk laran Parte Rua ne’e konkorda hotu kontinua Prolonga fali Kontratu ba servisu Parseiru ida ne’e ba periode tinan sanuluh tan nebe hahu husi tinan 2010 to’o 2020.
Tuir Acting Director Centro Communidade Covalima(CCC) Sr. Alberto de Jesus Barros, konfesa kantak; CCC iha nia Historia di’ak no mos nia nia historia aat, Historia aat tanba hahu husi tinan 2000-2003 ne’e aktividade ladun la’o, hahu husi 2005-2007 ne’e aktividade iha uit oan, maibe komesa husi tinan 2007 to’o agora ne’e aktividade barak ona, tanba communidade hatene barak ona kona ba CCC no no liu husi programa sira nebe CCC Implementa maka Communidade Covalima senti katak CCC ne’e sira nian. Dehan Acting Director CCC, Alberto de J. Barros.

Acting Director ne’e ba Jornalista UMR Suai Online katak; Centro Communiade Covalima iha programa nebe Bolu naran Aktividade Kreatividade nebe bo’ot tebes no iha Programa lubuk bo’ot nebe mak kompostu husi:
1.              Programa Dezenvolvementu Reto Rural nebe halo Parseiro ho IWDA ( Internacional Women development agency). Nebe maka uluk liu parseiru ho Belun ho Suai iha 2009 liu ba.
2.              Programa seluk mak IT Covalima liu husi Programa IT Covalima ne’e CCC fornese Formasaun ba Communidade kona ba Treinamentu Komputador, Word, Exel, Power Poit, iha Programa IT Covalima ne’e iha mos iha Seksaun ida kona ba Hadia Komputador nian.
3.              Seksaun Internet Café, rental KOmputardor,iha Intrenet ba Kliente sira nebe ami bolu naran external Client.
4.              Programa seluk nebe CCC halo mak Biblioteka ba Escola sekundaria Serankotek, nebe mak CCC oferese Livros ba Escola hodi alunus sir abele utiliza,
5.              Aliende programa Hirak iha leten CCC mos iha Programa kursu English ho Kategoria  haat (40) hanesan;
a.     Fo kursu lian English ba Proffesores English sira, ne’e hahu iha tina 2009 to’o agora.
6.              Centro Communidade Covalima mos fo Valor bo’ot liu ba Bolsu do Estudu ba Treinamentu Vocasional ne’e ba Joven sira nebe inan/aman laiha ona K’bit  fo eskola kontinua ba nivel universitario, maibe bolsa ida ne’e lahanesan ho ida nebe Governu fornese,
“ami iha ona  joven feto no mane hamotuk na’in 40 nebe prontu atu haruka ba tuir treinamentu iha fatin hanesan; Kolezio Maliana, Baucau, no Dom Bosco Dili, ho Objektivu ida katak Bolseiru sira ne’e bele hetan Skill no bele ajuda sira iha Futuru mai” tenik Acting Director ne’e.

Alberto Esklarese liu tan katak “ Programa Dezenvolvemento Feto Rurais nebe CCC implementa iha Baze ne’e kobre iha Sub-Distrito 3 nebe komposto husi; Sub-Distrito Suai Vila, Mauqatar, no Tiloma’ar, iha fatin ou Sub-Distrito seluk nebe ami seidauk tama mak haensan; Sub-Distrito, Fatululik, Fohorem, Fatumea, no Zumalai, maibe Sub- Distrito Zumalai ami labele tama iha neba tanba sira iha ona ema seluk nebe mak suporta sira. Iha Sub Distrto Tolu nebe CCC liu husi Programa Dezenvolve Feto Rural Kombre ona ne’e ami iha Grupo Trazeitu hamotuk 8 nebe kompostu husi:
Sub-Distrito Suai mak Grupo Fitun Naroman, iha suai loro no Rem Azulezu iha Kampung Baru Debos, Feto Foin Sa’e iha Kamanasa.
Sub-Distrito Maukatar maka grupo Cruz Mina Rai iha Suku Matai, Haburas Goronto iha Suku Ogues.
Sub-Distrito Tiloma’ar iha Grupo tolu mak hanesan; Grupo Haburas Maudemu no Halibur Maudemu iha Suku Maudemu, Halal(Halibur Ai han Lokal) iha Suku Lalawa”

CCC mos Fornese kursus ingles Iha Sukus no aldeias hamotuk fatin 8 mak hanesan: Labarai, Sukabi laran, Debos, Asurai,Talioan,Asumaten, Asumaten nuu laran, Fatululik, inklui  escola bajiku iha fatululik.

Iha tinan 2010-2012, CCC mos loke TK ida iha lakonak, no SD, ami mos fahe kadernu no kadeira ba sira tuir escola-escola.

Depois iha tinan 2002 liu ba, ami mos  fornese  Solar panel ba Centro Klinika sira iha Sub-Distritu6, hanesan iha Sub-distritu zumalai, Tiloma’ar, Fatululik, Fatumea, Foholulik, Fohorem no Maucatar. Ami suporta ida ne’e atu hodi ajuda pasiente sira mai konjulta, tamba dala ruma sira mai ahi la iha.
Tuir monitoring  nebe ami halo hodi hare Solar Panel sira ne’e agora sei iha hela no di’ak hela.
Programa seluk tan nebe ami halo ba Communidade sira mak  halo vivirus iha nadak nune’e bele protese no hamenus rai monu. Liu husi Viverus nebe iha ona maka CCC servisu hamutuk ho Communidades iha neba hodi actividade kuda ai oan.” Tenik Alberto.

Acting Director ne mos Mensiona Kona ba orsamentu ou Fundu hotu-hotu nebe CCC hetan ne’e, mai hosi Belun ho Suai, no sidade port Phillip.

“Durante tinan 12 ona, CCC seidauk hetan fundu ki’ik ka bo’ot hosi guvernu Timor Leste, maibe, agora CCC hetan fundu nafatin hosi Port Phillip ba Periodo tinan 2010-2012 maibe fundu barak liu mak mai husi Belun ho suai, no kona ba Maneza fundu ne’e CCC la iha Failansu kona ba osan tamba ami servisu hamutuk ho halo laporan mos hamutuk, no mos agora CCC hetan  tan kareta 1 husi Belun ho Suai no Port Phillip” dehan Acntign Director ne’e ba Jornalista UMR Suai Sexta 16/Nov, liu ba.

Iha fatin hanesan wainhira hasoru malu ho Jornalista UMR Suai Online Marcelina Da Concição nudar Official Programa Dezenvolmentu Feto Rurais iha CCC, konfesa katak; “Ami nia servisu mak hanesan fasilita grupo sira iha bazea hodi halo promosaun ba sira  nia produto ne’ebe mak iha.

ami nia objectivu mak atu hakbiit no haforsa Feto nia ekonomia iha komunidade, iha grupos nebe ami servisu hamotuk iha suku no aldeia ne’e ami fo prerioridade ba Feto maibe la taka dalan ba Mane sira, tanba ne’e iha ami nia grupo targeitus sira iha beze ne’e sempre envolve mane na’in ida ka rua hamotuk ho Feto sira iha grupo.

Wainhira ami harii tiha ona grupo sira ne’e ami la husik sira moris mesak hodi halo sira nia aktividade maibe ami sempre halo ami nia monitorizasaun ba ba sira sira hodi hare tuir no sira nia aktividade no mos hatene tuir difikuldade Hirak nebe sira hasoru wainhira sira halo sira nia nia Aktividades. Maioria difikuldades nebe sempre hato’o no hetan maka dala ruma membro grupo sira ladun aktivu, no mos ho kestaun siguransa ba grupos sira.” Hatete Marcelina.

Marcelina hatutan “Ami nia objektivu ba hari grupu ne’e sira iha area ruraias ne’e mak atu fasilita no ajuda feto maluk sira para bele kria kratividades nebe mosu husi sira nia aan rasik nune’e sira bele dezenvolve ekoniamia iha uma laran no mos bele ajuda sira nia la’en hodi bele hetan rendimentu hodi bele sustenta sira nia oan sira ba vida moris lor-loron nian liu liu ba futuru sira nia familia no oan sira nian”, Tenik Marcelina ba Jornalista UMR Suai iha nia servisu fatin Suai, Debos.

Iha fatin no tempo hanesan Aurio Moniz Cardoso nudar Coordinator IT no Computador iha CCC ba Jornalista UMR Suai katak;  IT Covalima estabelese iha tinan 2009, maibe, antes neba, Sr. Simão Barreto nudar Director ba CCC haruka ami na’in lima inklui mos ha’u hodi ba tuir Treinamentu kona ba IT nian iha Info Timor Baucau hodi aprende kona ba Programa Linux ou Ubuntu durante Fulan tolu iha Baucau.

Tenik Coordinator IT ne’e katak; IT Covalima Estabelse ho nia Vizaun haat mak hanesan; Loke Kursu Komputador, Grem PC/hadi’a Komputador, Rental Komputer, no Internet Café. Dehan Aurio.
Nia hatutan katak; CCC liu husi Programa IT Covalima fornese Kursu komputador ba Communiade sira hodi bele kapasita sira nia kapasiade hodi bele hetan matenek para bele aplika iha merkadu servisu wainhira hetan rezultadu husi Kursu Komputador ne’e. IT Covalima mos oferese kursu Internet baziku ba estudates no mos kommunidade sira nebe pesrsija, razaun husi kursu internet baziku ne’e tanba liu husi internet ema barak bele hetan asesu ba informasuan nebe ejiste iha ita nia rai laran no rai seluk. Tenik Aurio. (UMR Suai Online,Alda Perreira)

Tidak ada komentar:

Posting Komentar

Bele fo ita bo'ot sira nia komentario iha ne'e.